Τα μύρτιλλα (blueberries) Vaccinian myrtillus ή Μυρτύδιο το κοινό ή Φύγγια, θα τα σηναντήσουμε στον Όλυμπο μέσα στα δάση και γενικά στα βουνά της Β. Ελλάδος. Είναι ξαδέλφια του ρεικιού και φυτρώνουν σε χερσότοπους, σχηματίζοντας τεράστιες αποικίες σε εδάφη πλούσια σε πυρίτιο. Έχουν στρογγυλούς καρπούς, πράσινους στην αρχή που κοκκινίζουν αργότερα για να γίνουν μαυροκόκκινοι σαν ωριμάσουν.
Γιατί οι πιλότοι των αεροπλάνων στην Αγγλία (RAF) από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ή οι οδηγοί της Formula 1 παίρνουν μύρτιλλα; Μα για τη βελτίωση της όρασής τους.
Τα μύρτιλλα έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ανθοκυανοσίδες (πάνω από 15) που σταματούν τη σκουριά (οξείδωση), αυξάνουν την παροχή οξυγόνου ιδίως στα τριχοειδή αγγεία του ματιού, ενώ σταματούν τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες. Ο καταρράκτης, η μυωπία, η υπερένταση των ματιών, παθήσεις του αμφιβληστροειδούς, κιρσοί και φλεβίτιδα, διαβήτης, πορφύρα και λοιπά είναι οι παθήσεις που δίνουν τα μύρτιλλα μεγάλη βοήθεια.
Πρόσφατες όμως εξελίξεις στη νευροεπιστήμη (επιστήμη του εγκεφάλου) εξέπληξαν ακόμα και τους πιο ειδικούς επιστήμονες. Τα μύρτιλλα επισκεύασαν το μηχανισμό του εγκεφάλου στα πειραματόζωα. Ο ειδικός για τον εγκέφαλο Δρ. Τζέιμς Τζόζεφ του Πανεπιστημίου Ταφτς, σε πειράματα που χρηματοδότησε το Υπουργείο Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, έδειξε πως τα πειραματόζωα λειτουργούσαν σα να ήταν νέα και άλλα σα να ήταν στη μέση ηλικία. Σημειωτέον, η επιστήμη μέχρι σήμερα δηλώνει σε όλους τους τόνους, πως τα κύτταρα του εγκεφάλου δεν αναγεννιούνται. Τα κύτταρα του συκωτιού μπορούν να επιδιορθωθούν, τα κύτταρα του εγκεφάλου ποτέ. Τι έγινε λοιπόν με τον Δρ. Τζόζεφ; Δημοσιογράφος του CNN τον ρώτησε, πως αστειεύεται ακούγοντας τη διαπίστωσή του. Κατάλαβε τη σημασία της ανακάλυψης για μια σειρά παθήσεων όπως το Αλτσχάϊμερ, Πάρκινσον κ.λπ. Πιο συγκεκριμένα, εξέθεσε νευρώνες (εγκεφαλικά κύτταρα) σε μια τοξική ουσία που προκαλεί σοβαρές βλάβες σε αυτούς, πήρε έπειτα τα κατεστραμμένα κύτταρα και τους έβαλε μύρτιλλα. Η τοξικότητα είχε εξαφανισθεί.
“Καμιά ουσία δεν ξέρουμε μέχρι τώρα που μπορεί να ανατρέφει κινητικές, συμπεριφορικές και γνωστικές βλάβες που έχουν προκληθεί λόγω γήρατος. Ήταν εκπληκτικό παρά το γεγονός πως ερευνώ το θέμα εδώ και 25 χρόνια” δήλωσε ο Δρ. Τζόζεφ.
Καταλαβαίνετε τι σημαίνουν αυτές οι ανακαλύψεις για τους μαθητές, για τους ασθενείς με Αλτσχάϊμερ και άλλες περιπτώσεις ασθενειών. Ο Δρ. Τζόζεφ πειραματίστηκε και με άλλα τρόφιμα όπως φράουλες, σπανάκι, χυμό σταφυλιού, καρύδια που κι αυτά έδειξαν αξιοσημείωτες αντιοξειδωτικές ικανότητες.
Μόνο όμως τα μύρτιλλα κατάφεραν να ανατρέψουν τις καταστροφές στο συντονισμό και την ισορροπία. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί τέτοιου είδους προβλήματα όταν εμφανίζονται, δεν έχει η επιστήμη έως τώρα γνωστό τρόπο να τα αντιστρέψει. Τα πράγματα όμως δεν σταματούν εδώ. Στο περιοδικό Free Radical Biology and Medicine (1/8/2008) η καθηγήτρια Κλερ Γουλιαμς του Πανεπιστημίου Redding στην Αγγλία εξέτασε τις επιδράσεις των μύρτιλλων στα πειραματόζωα. Με διατροφή 12 εβδομάδων είχαμε βελτίωση της μνήμης τους με παράλληλη αναίρεση των βλαβών στον εγκέφαλο.
Η βελτίωση άρχισε ήδη μετά από 3 εβδομάδες διατροφής με μύρτιλλα και με παράλληλη αύξηση του BDNF (Brain Derived Neurotrophic Factor) εγκεφαλικός νευροτροφικός παράγοντας. Η βελτίωση της μνήμης συνοδευόνταν με παράλληλη αύξηση του BDNF. O BDNF βοηθά τα εγκεφαλικά κύτταρα να ζουν περισσότερο και παίζει ρόλο στη δημιουργία νέων νευρικών κυττάρων από ορισμένα τρόφιμα όπως τα μύρτιλλα και τη σωματική άσκηση. Η αύξηση του BDNF στον εγκέφαλο προστατεύει από την άνοια, λόγω της αύξησης της διάρκειας ζωής των νευρώνων. Η νευρογέννεση, η δημιουργία νέων νευρικών κυττάρων, μέλλει να αποδειχθεί και με νέα πειράματα, μιας και ακόμα βρίσκεται υπό διερεύνηση. Ο BDNF και τα μύρτιλλα κατέχουν μέχρι στιγμής τα σκήπτρα στη θεωρία της νευρογέννεσης.
